25. edycja Międzynarodowego Kongresu Ochrony Środowiska ENVICON

Wystąpienie otwierające obrady Kongresu wygłosił wiceminister klimatu i środowiska, Jacek Ozdoba, który szczególną uwagę zwrócił na wyzwania przed którymi stoi Polska. Wśród nich oczywiście pakiet legislacyjny dotyczący klimatu i energii – Fit for 55. Gwoli przypomnienia – zgodnie z ambicjami klimatycznymi wyznaczonymi przez UE do 2030 r. emisje gazów cieplarnianych mają być zmniejszone o 55 proc. względem roku 1990. Do 2050 r. Unia Europejska ma zamiar osiągnąć zerową emisję netto. – Musimy zrobić wszystko aby te propozycje miały jak najmniejszy wpływ na odbiorcę końcowego a wiec mieszkańców – podkreślał Jacek Ozdoba. Jednocześnie wskazał że w Europie funkcjonuje ponad 500 obiektów do termicznego przekształcania odpadów, tymczasem Polska dysponuje tylko ośmioma. Ministerstwo apeluje by powstało więcej tego typu instalacji w kraju, ale konieczne jest wypracowanie możliwości ich finansowania.

Przedstawiciel Parlamentu Europejskiego, Adam Jarubas, wskazał że optowali za bardziej realistycznym celem 50%, parlament jednak tej propozycji nie przyjął. – Łatwiej się mówi o ogólnym celu, refleksja przychodzi kiedy trzeba dopasować do tego celu konkretne rozwiązania. – zaznaczył poseł Jarubas. PE ma świadomość, że koszt transformacji energetycznej będzie przerzucony na przemysł i konsumentów. – Komisja Europejska nie jest na te koszty ślepa, zaproponowała m.in. społeczny fundusz klimatyczny. – dodał. Społeczne koszty mają być jednak łagodzone a nie refundowane – przykładowo zamiast refundacji kosztów węgla, proponowana będzie dopłata do ocieplenia budynku. Zagwozdką jest w którą stronę pójdzie Polska – zamierza walczyć z narzuconymi celami, co może argumentować chęcią ochrony obywateli przed podwyżkami cen, wówczas koszt polityczny może być bardzo wysoki. Drugą opcją jest warunkowe poparcie założeń.

– Czemu lub komu służy gospodarka odpadami? – zaczepnie rozpoczął swe wystąpienie Dominik Bąk, wiceprezes NFOŚiGW. – Otóż służy ludziom. Tadeusz Kościuszko powiedział: "tylko wierność ludziom czyni z nas człowieka”. I to człowiek jest adresatem wszystkich naszych pozytywnych działań. A czego człowiek oczekuje od systemu gospodarki odpadami? Tego żeby było możliwie tanio i czysto wokół siebie. – zaznaczył Bąk. Społeczna wrażliwość w tym zakresie rośnie w dużym tempie, co należy uznać za pozytywny znak czasu. Mieszkańcy utrzymują system gospodarki odpadami, w mniejszym stopniu producenci, ale to się zmienia i będzie zmieniać. Na ten moment wsparcie systemu gospodarki odpadami przy użyciu środków publicznych ma charakter interwencyjny.

Więcej na temat sesji inauguracyjnej:

Artykuł na portalkomunalny.pl

Europejski Zielony Ład określa szczegółową wizję uczynienia Europy do 2050 r. pierwszym kontynentem neutralnym dla klimatu. I to właśnie on stanowił temat debaty, w której udział wzięli:

Jacek Ozdoba (Ministerstwo Klimatu i Środowiska), Maxime Pernal (CEWEP – The Confederation of European, Waste-to-Energy Plants), Maarten Labberton (Director Packaging Group, European Aluminium), Valérie Plainemaison (FEAD European Waste Management Association), Riku Eksymä (Municipal Waste Europe), Jacek Szymczak (Izba Gospodarcza Ciepłownictwo Polskie, członek Euroheat & Power) oraz Tomasz Uciński (Krajowa Izba Gospodarki Odpadami).

W perspektywie średnio - i długoterminowej korzyści płynące z polityki klimatycznej UE przewyższają koszty transformacji, jednak w najbliższym czasie może ona negatywnie wpłynąć na kondycję wielu branż, w tym szczególnie energetycznej i komunalnej, co wskazywali uczestnicy debaty. Riku Eksymä: jesteśmy w połowie świetnej transformacji, powinniśmy jednak się cofnąć i spróbować odnieść do wyzwań, istotne jest obecnie szukanie efektywnych rozwiązań. Tomasz Uciński: UE narzuciła szalone tempo, a nie jesteśmy w stanie sprostać tym wymaganiom, nie tylko Polska, ale i inne kraje. Wydaje mi się że zostawienie Ziemi kolejnym pokoleniom wymaga od nas dużego wysiłku, ale przy okazji taksonomii zrozumieliśmy że nie zabrania nam się spalania odpadów, tyko wymaga to cierpliwości, znajomości prawa i składania odpowiednich dokumentów. Udało nam się namówić szereg organizacji do wnoszenia uwag w odniesieniu do taksonomii, chcemy mieć porównywalny dostęp do technologii, jak “przeciętny Europejczyk”. Obecnie Polska jest niedoinwestowana a Polak jest dyskryminowany technologicznie.

Głos w debacie zabrał także Jacek Ozdoba, który zwrócił uwagę że przy całej rozmowie o systemie gospodarki odpadami w Polsce istotne jest ciepło odpadowe, wykorzystywanie odpadów jako frakcji kalorycznej zamiast węgla – Mamy kilka instalacji, których poziom wykorzystania to 30%, możemy pójść tą drogą, przy odejściu od węgla czy uzupełnianiu luk inwestycyjnych. – zaznaczył sekretarz stanu. Jego zdaniem spory problem Polska ma z zagospodarowaniem odpadów niebezpiecznych. Inny aspekt – prace nad ROP i systemem kaucyjnym powinny być w tej kadencji zakończone. Z koeli zdaniem Maxime Pernal – niezwykle istotne w osiągnięciu celów jest wsparcie systemów zbiorki, konieczne są lepsze systemy wyodrębniania surowca, zapewnienie łańcucha dostaw. – Wszystkie technologie są dostępne, jednak należy ich używać w racjonalny sposób. – zaznaczył Pernal. – Jeśli system zbiórki dobrze wytłumaczy się konsumentowi, jak np. w Niemczech, to cele unijne są do osiągniecia. – konstatował Pernal. Dla Jacka Szymczaka kluczową kwestią jest zazielenianie energii. – Mamy bardzo duży potencjał wykorzystania energetycznego odpadów w ciepłownictwie systemowym, jednak trzeba spełnić kilka warunków żeby taksonomia uznała tego typu instalacje za zgodne z równoważonym rozwoju, mówimy o wykorzystaniu energetycznym odpadów na potrzeby komunalnej usługi jaką jest dostarczanie ciepła dla mieszkańców. – podkreślał.

ROP efektywny vs. ROP niepozorny i postulaty KIGO

Przedstawiciel KIGO zwrócił uwagę na to, że niejasny jest podział na dwie kategorie: – Odpady przeznaczone do gospodarstw domowych i inne. Kto ma decydować co trafi do domu? Nie ma mechanizmu relacji przypisywania odpadów do danej kategorii – mówił. – Chcemy mieć system, który pozwoli gminom wypełnić wymagania ustawowe i pozwoli zbilansować koszty. Chcemy, aby ROP był efektywny, a nie pozorny – dodał przedstawiciel KIGO. KIGO postuluje m. in.: o ujęcie w ROP następujących rozwiązań: umieszczenie na opakowaniu przez wprowadzających na etykiecie produktu kosztu unieszkodliwienia, podział pieniędzy przez NFOŚiGW na poszczególne województwa, gminy i mieszkańców, objęcie system wszystkich produktów wprowadzanych w opakowaniach, nie tylko gospodarstw domowych, zniesie konieczności prowadzenia sprawozdawczości, skąd pochodzi opakowanie, czy z gospodarstwa domowego, czy spoza niego, wprowadzenie współodpowiedzialności wprowadzających/producentów za pozyskanie odpowiednich poziomów odzysku,pobór opłat od każdej tony wprowadzanego opakowania na etapie tzw. “pierwszego VAT-u” (wystawienie pierwszej faktury VAT).

System kaucyjny i minimalizacja odpadów

Andrzej Grzymała z RLG Polska przypomniał, że za 4 lata poziomy recyklingu opakowań powinny wynosić 50%, a zawartość recyklatu w produktach ma wynosić 25%.– Takie poziomy pozwalają osiągnąć systemy kaucyjne. System kaucyjny ma nadać wartość opakowaniu. W takiej sytuacji użytkownicy będą mieli motywację, aby opakowanie oddać – dodał.Jak zaznaczył Grzymała tradycyjny system kaucyjny wzorowany np. na rozwiązaniach niemieckich w Polsce nie zda egzaminu. Dlatego rozwiązaniem może być aplikacja Smart DRS.– Tradycyjny system działa tylko w dużych sieciach handlowych, system Smart DRS wykracza poza te sieci. Przypomnę, że w Polsce blisko połowa zakupów jest dokonywana w małych sieciach osiedlowych – mówił. Filip Piotrowski z Polskiego Stowarzyszenia Zero Waste zaznaczył, że nie tylko recykling jest ważny: – Musimy kłaść nacisk na minimalizację wykorzystania opakowań i opakowania wielokrotnego użytku. Tam, gdzie nie są konieczne opakowania, trzeba je wyeliminować a tam gdzie można – wykorzystać je wielorazowo. Zbiórka selektywna kuleje Jakub Tyczkowski z Rekopolu szukał odpowiedzi na pytanie czy poradzimy sobie z tworzywami sztucznymi. Problemem jego zdaniem, dzisiaj nie są moce przerobowe a kulejąca zbiórka selektywna.– Ona nie działa. Rocznie wprowadzamy na rynek 200 tys. ton pet, a przetwarzamy 100 tys. Reszta ląduje m.in. w piecach – zaznaczył. Zdaniem Tyczkowskiego w najbliższych latach nastąpi spowolnienie konsumpcji opakowań z tworzyw sztucznych. Mimo tego około 2030 roku w Polsce prawdopodobnie zabraknie mocy przerobowych do ich recyklingu.

Podczas panelu dyskusyjnego podsumowującego drugą debatę kongresu Magdalena Dziczek ze Związku Pracodawców Przemysłu Opakowań i Produktów w Opakowaniach EKO-PAK przypomniała, że projekt ustawy ROP, nie realizuje celów dyrektywy i jest z nią sprzeczny.Podstawowe są pytania: co jest celem ROP? co chcemy osiągnąć? – pytała i sama odpowiedziała, że projekt ustawy nie pozwoli osiągnąć jej założeń, czyli celów środowiskowych wyrażonych poziomami recyklingu i nie przyczyni się do obniżenia kosztów gospodarki odpadami, przeciwnie – dodatkowo je podniesie. Prezes KIGO Tomasz Uciński zaznaczył, że najważniejsza jest prostota w systemie. Część uczestników zwracała uwagę na to, aby na kwestie odpadów w kontekście ustawy ROP patrzeć regionalnie: – Są różne poziomy odzysku recyklingu. Patrzeć przez pryzmat danego regionu i danej gminy. Tam, gdzie nie działa system trzeba pojechać i zaobserwować i wyciągnąć wnioski. Gospodarkę centralnie sterowaną już za sobą. I ona nie była dobra – uznał Jakub Tyczkowski z REKPOL-u. Wielkim krytykiem rozwiązań jest Leszek Świętalski ze Związku Gmin Wiejskich RP: – Żyjemy w ułudzie, której potwierdzeniem jest to w jakim stanie jesteśmy w ramach rewolucji śmieciowej. Ceny rosną i nie osiągamy celów recyklingu – mówił. – To nie jest ustawa o ROP. Tam jest tylko część opakowaniowa. Jesteśmy na najlepszej drodze, aby ją modyfikować i komplikować jak ustawę czystościową.

Więcej na temat sesji Minimalizacja ilości odpadów i recykling:

Artykuł na portalkomunalny.pl

Nowe wymagania i dostosowanie się do nich, inwestycje, główne wyzwania stojące przed samorządami i przedsiębiorstwami wodociągowo – kanalizacyjnymi w zakresie zarządzania wodami opadowymi i roztopowymi, to główne tematy, którym poświęcona była sesja „wodna” kongresu ENVICON. Nowa dyrektywa unijna identyfikuje cztery obszary wymagające poprawy. To wykaz wartości parametrycznych jakości wody, ograniczone stosowanie podejścia opartego na ryzyku, nieprecyzyjne przepisy dotyczące informacji dla konsumentów oraz rozbieżności między systemami zatwierdzania materiałów do kontaktu z wodą przeznaczoną do picia przez ludzi, a także wpływ, jaki te rozbieżności mają na ludzkie zdrowie. – Ponadto, w ramach inicjatywy Right2Water, zidentyfikowano fakt, ze część populacji, w szczególności grupy zmarginalizowane, nie mają dostępu do wody pitnej. Ostatnim problemem jest ogólny brak świadomości na temat wycieków wody spowodowanych niedoinwestowaniem w zakresie utrzymania i odnawiania infrastruktury wodociągowej – mówi Klara Ramm z EurEau.

Zarządzanie deszczówką

Z tematyką zarządzania kanalizacją deszczową przez gminy i przedsiębiorstwa wodociągowo – kanalizacyjne niewątpliwie wiążą się takie zagadnienia, jak odpłatność za wody opadowe, postępowanie taryfowe, problematyka zagospodarowania wód opadowych i roztopowych, i zagadnienia infrastruktury deszczowej. Według ekspertów kwestie związane z wodami opadowymi i roztopowymi wymagają uregulowania na trzech płaszczyznach – legislacyjnej, technicznej i taryfowej. – Wynika to ze stanu kanalizacji deszczowej, z jakim mamy do czynienia w Polsce. Przeciążenia hydrauliczne sieci wynikające z niewłaściwych metod projektowania w przeszłości, zmiana charakterystyki opadów i postępujące uszczelnienie powierzchni, postępująca urbanizacja, niedrożność i zły stan techniczny, to dziś główne problemy, z jakimi boryka się branża – mówi Krzysztof Dąbrowski, prezes Izby Gospodarczej Wodociągi Polskie. Konieczna jest zatem koncepcja modernizacji systemu deszczowego, której celem powinny być zatrzymanie wód opadowych na terenie zlewni, wykorzystanie naturalnej retencji, czy minimalizacja skutków deszczów nawalnych.– Oczywiście za koncepcją powinny pójść działania polegające m. in. na opóźnianiu odpływu wód opadowych, ich odprowadzanie do zbiorników otwartych, stworzenie sieci systemów wykorzystujących deszczówkę do zraszania terenów zielonych podczas suszy, czy wreszcie propagowanie zielonej infrastruktury – dodaje Prezes Dąbrowski.

Więcej na temat sesji Woda-ścieki-deszczówka
Artykuł na portalkomunalny.pl

Ciepłownictwo przyszłości

Grzegorz Wiśniewski, prezes EC BREC Instytut Energetyki Odnawialnej Sp. z o.o. mówił o ciepłowniach przyszłości. – Mamy kłopot z odnawialnymi źródłami energii. Powinniśmy zwiększać udział energii odnawialnej, ale robimy to zbyt wolno – mówił Grzegorz Wiśniewski. – Duńczycy wytyczyli kierunek wytwarzania energii cieplnej bez konieczności wykorzystania procesów spalania. To system komplementarny, w którego skład wchodzą kolektory słoneczne, magazyny energii, układy gazowe, pompy ciepła i energetyka wiatrową. Okazuje się, że koszty wytworzenia ciepła w tym kraju wcale nie są wyższe niż u nas. IEO oraz firma RaFaKo realizuje obecnie projekt „Ciepłownia Przyszłości”, który także bazować ma na wykorzystywaniu różnych źródeł energii odnawialnej z istotną rolą magazynów ciepła. Ten projekt pilotażowy powinien dać odpowiedź czy takie rozwiązanie sprawdzać się będą w naszych realiach.

Czy potrzebujemy spalarni odpadów?

Po nim zabrał głos dr hab. inż. Grzegorz Wielgosiński, prof. PŁ, Politechnika Łódzka, który prowadził całą sesję poświęconą odzyskowi odpadów. Przekonywał on, że nie możemy mówić o zmierzchu odzysku energii cieplnej z odpadów. W Polsce nadal potrzebne są inwestycje związane z ITPOK. – Obserwujemy systematyczny wzrost ilości odpadów komunalnych. Co roku ich liczba wzrasta o około 0,5 mln ton rocznie. W 2025 roku prawdopodobnie osiągniemy poziom 15 mln ton – mówił Grzegorz Wielgosiński. Ten trend jest zrozumiały, ponieważ jest to pochodna wzrostu konsumpcji. Średnia ilość odpadów powstająca w Europie Zachodniej jest nadal na wyższym poziomie niż w Polsce. Wobec braku instalacji termicznego przekształcania RDF i pre-RDF jest u nas tymczasowo magazynowany, ale składować tych odpadów nie można. – Od 2016 roku zgromadzono około 10 mln ton odpadów nienadających się do recyklingu, które powinny zostać przekształcone energetycznie, ale nie ma obecnie takich możliwości. Brakuje nam mocy przerobowych na poziomie około 2 mln ton rocznie – uważa profesor Wielgosiński. Niestety część frakcji odpadowej nie nadaje się do recyklingu. Nie zmieni tego nawet wzorcowa selektywna zbiórka. 40 procent frakcji nadsitowej nadaje się do spalenia. 9 instalacji i cementownie to potencjał daleko niewystarczające, by zagospodarować te odpady. – Nieprawdą jest, że 24% odpadów jest w Polsce spalana. Te dane wynikają z niemiarodajnych danych statystycznych. W rzeczywistości jest to poziom nie większy niż 15% – uważa profesor Politechniki Łódzkiej. Obecnie w Polsce realizowane są 3 projekty (Gdańsk, Olsztyn i Warszawa). Nowe instalacje dadzą 0,5 mln ton. Potrzebne są zatem jeszcze inwestycje na poziomie dalszych około 1,5 mln ton.

Z odpadów do zielonej energii

Dr Tomasz Nowicki, reprezentujący Grupę ENERIS, uważa, że gospodarka odpadami jest źródłem zielonej energii i kluczem do neutralności klimatycznej. W swym wystąpieniu skupił się on na możliwościach wykorzystywania odpadów biodegradowalnych. – Stoją przed nami wymagania związane z dążeniem do gospodarki o obiegu zamkniętym. To „kółko” łatwo jest narysować, ale wcale nie jest tak łatwo zrealizować – mówił Tomasz Nowicki. – Zacząć trzeba oczywiście od ekoprojektowania, redukowania produkcji tworzyw sztucznych. Technologie zagospodarowania biomasy to kompostowanie, metanizacja, utlenianie (spalanie), uwęglanie i piroliza. Każda z tych sposobów ma swoje plusy i minusy. Nowymi kierunkami jest czyszczenie biogazu do biometanu w celu dalszej jego sprzedaży oraz seperacja wodoru. – Mamy co najmniej 5 mln ton biomasy, którą można konwertować na energię. To jest potencjał, który mógłby zaspokoić 2% rocznego zużycia energii w Polsce – stwierdził Tomasz Nowicki. Nie ma GOZ-u bez spalania

Do odzysku energii w procesie termicznego przekształcania nawiązał Szymon Cegielski z PreZero Warszawa Sp. z o.o. Oddział ITPOK w Poznaniu. Mówił on o roli i znaczeniu odpadów w transformacji energetycznej Polski. W 492 instalacjach termicznego przekształcania odpadów w Europie przetwarzanych jest prawie 100 mln ton odpadów rocznie. W Niemczech spala się 3,3 mln ton na 10 mln mieszkańców, w Holandii 3,6, Austrii 2,7. W tych krajach poziom recyklingu jest na bardzo wysokim poziomie. A jak to jest w Polsce? Zaledwie 0,3 mln ton. – Nie da się mówić o GOZ bez spalarni – uważa Szymon Cegielski. W jego ocenie powinno powstać nawet więcej instalacji niż to szacuje Wielgosiński. – Jeśli będzie następował dalszy wzrost ilości odpadów to powinny powstać instalacje dając łączny potencjał na poziomie około 3 a nawet 4 mln ton – dowodził Cegielski. Barthélémy Fourment i Andrzej Bednarz z TIRU – PAPREC ENERGIES (dawniej Dalkia Wastenergy) mówili o technologii „ROCK”. I w ich przekonaniu zielona energia z opadów jest szansą dla transformacji energetycznej elektrociepłowni i zakładów przetwarzania odpadów. Dowodzili tej tezy na przykładach wdrożeń w Krośnie i Gdańsku. O roli odzysku energii z odpadów komunalnych w gospodarce obiegu zamkniętego mówił także dr inż. Piotr Manczarski z Politechniki Warszawskiej. – Nawet jeśli osiągniemy 10% składowania odpadów, to i tak pozostanie nam około 25% odpadów, które powinny trafić do spalania – mówił Piotr Manczarski. – Nowe kraje w UE chciałyby, żeby taksonomia umożliwiałaby budowę instalacji Waste to Energy. Czy tak się stanie – to jednak pytanie do władz państwowych. Stawiają na wodór– Wielkopolska buduje ekosystem wodorowy od 2017 roku – mówił Jacek Bogusławski, członek Zarządu Województwa Wielkopolskiego. – Utworzyliśmy Wielkopolską Platformę Wodorową. Początkowo patrzono na nas jak na kosmitów. Obecnie nasz region jest już znany z tego, że ma taką strategię. Dlaczego postawiono na wodór? Odpowiedź na to pytanie jest prosta. – To szansa na dekarbonizację gospodarki regionu, zrównoważony jego rozwój. To także nowe możliwości biznesowe, zwiększenie innowacyjności Wielkopolski, zielone miejsca pracy oraz promocja naszego województwa – wyliczał Jacek Bogusławski. Wodór może być paliwem przyszłości. O perspektywach rozwoju jego wykorzystania w Polsce mówił Dariusz Pachniewski z Hydrogen Poland. – Woda to ropa naftowa XXI wieku. Technologie wodorowe niebawem będą wszędzie. To jest bowiem droga do ograniczenia śladu węglowego – stwierdził Dariusz Pachniewski. – Jesteśmy dużym producentem wodoru, ale niestety nie zielonego. Mówił on także, że ciepłownictwo musi dążyć do zeroemisyjności i tego nie da się osiągnąć wykorzystując gaz, który może być paliwem przejściowym. Rolę docelowego paliwa – zdaniem mówcy powinien przejąć zielony wodór.

Andrzej Sobolak ze Stowarzyszenie na rzecz recyklingu bioodpadów Biorecykling mówił o możliwych do wykorzystania technologiach i produktach recyklingu. – Naszą odpowiedzią na emisję CO2 jest biorecykling, bo te technologie już są, są sprawdzone i są akceptowalne przez Unię Europejską – powiedział Andrzej Sobolak. – Według BAT (najlepszych dostępnych technologii) mamy w ramach biorecyklingu dwie dostępne technologie – fermentację metanową i kompostowanie. Ten pierwszy proces beztlenowy daje nam wartość dodaną, która możemy wykorzystać w celach energetycznych, chemicznych, medycznych itd. Biogazownie są istotnym elementem tworzenia regionalnego łańcucha dostaw i wdrażania technologii wodorowych – uważa prof. dr hab. inż. Jacek Dach, Uniwersytet Przyrodniczy w Poznaniu. – Sektor biogazowy posiada ogromny potencjał do wytwarzania energii, biopaliw gazowych i redukcji emisji gazów cieplarnianych. Co najważniejsze produkcja tej energii i paliw jest pełni sterowalna i kontrolowana, w żaden sposób nie należy od warunków pogodowych czy klimatycznych. To ma też niezmiernie ważne znaczenie w obniżania śladu węglowego, co staje się obecnie kluczowe – wskazywał Jacek Dach. Mówił on także, że obecnie rynku biowodoru nie ma. Nie ma zatem sensu na stawianie na tego typu rozwiązania. Bardziej perspektywiczne wydaje się produkcja biometanu i dalszego wykorzystania go do produkcji biowodoru jako komponentu do paliw. – Polska jest światowym liderem w przemysłowej produkcji biowodoru. Chodzi o instalację w Międzyrzeczu Podlaskim (technologia ProBioGas), która powstała już w 2013 roku. Trzeba jednak powiedzieć, że ten projekt zakończył się kompletna klapą – opowiadał profesor. Co się bardziej opłaca – pytał Dach. I sam odpowiadał, że biogaz produkuje się powszechnie w całej Europie. Produkcja biometanu jest ograniczona a biowodór wykorzystywany jest w niemalże zerowej skali produkcji. Podobnie rzecz się ma z opłacalnością produkcji. – Mam nadzieję, że rynek biometanu jednak się rozwinie, bo ma duży potencjał – mówił profesor Dach. Sesję poświęconą odzyskowi energii zakończył panel dyskusyjny prowadzony przez Grzegorza Wielgosińskiego.

Świat idzie do przodu, technologie rozwijają się w zawrotnym tempie, również w branży wodociągowo – kanalizacyjnej. Jak będą wyglądały, a może jak już wyglądają nowoczesne oczyszczalnie ścieków na świecie? O przykładach takich właśnie przedsiębiorstw mówi prof. dr hab. inż. Małgorzata Kacprzak z Politechniki Warszawskiej. Podróż szlakiem nowoczesności w oczyszczalniach rozpoczynamy od Beckton, podmiejskiej dzielnicy we wschodniej części Londynu. Oczyszczalnia Beckton jest co prawda dość wiekowa, bo zbudowaną ją w 1864 roku, ale obecnie obejmuje ponad 100 hektarów. Na czym polega jej nowoczesność? Na modernizacji systemu kanalizacji sanitarnej oraz deszczowej w stolicy Anglii, który w ciągu ponad 150 lat istnienia stał się niewystarczający dla rosnącej ilości ścieków w mieście. Ponadto ich ilość przekracza dopuszczalne granice ustanowione przez dyrektywy dotyczące oczyszczania ścieków w miastach. – W związku z tym Thames Water, spółka komunalna obsługująca ponad 6 mln londyńczyków, podjęła decyzję o konieczności budowy podziemnych i podwodnych kanałów, które rozwiążą problem nadmiernej ilości ścieków w Londynie – mówi prof. dr hab. inż. Małgorzata Kacprzak. Oczyszczalnia Beckton będzie przygotowana do odbioru ścieków z nowego systemu Thames Tideway. To 25 kilometrów kanałów i tuneli biegnących Tamizą i jej lewym dopływem. Kanał pod rzeką Lee będzie biegł od stacji pomp Abbey Mills w Stratford, która odbiera 40% w mieście, do oczyszczalni Beckton. Tunel będzie wyposażony w cztery włazy, jeden przy stacji pomp i trzy przy oczyszczalni Beckton. Sama oczyszczalnia została znacznie rozbudowana – jej przepustowość zwiększyła się o 60%. System Thames Tideway będzie w stanie przyjąć 39 mln ton ścieków rocznie. Ma być gotowy w 2024 roku.

Więcej na temat nowoczesnych oczyszczalni:

Artykuł na portalkomunalny.pl

Ponad wszelką wątpliwość zasadniczym i decydującym determinantem termicznego przekształcania komunalnych osadów ściekowych będzie – już obecnie dojrzała technologicznie – możliwość odzysku fosforu z popiołów po monospalaniu osadów. Tak twierdzi dr hab. inż. Tadeusz Pająk, prof. AGH, w swoim wykładzie podczas sesji zatytułowanej „Przedsiębiorstwo wodociągowo–kanalizacyjne przyszłości” .Przyszłość w rozumieniu urealnienia planów realizacji „Oczyszczalni Ścieków Przyszłości” niewątpliwie zaczyna się już dzisiaj. Narodowe Centrum Badań i Rozwoju realizuje nowe przedsięwzięcie pt. „Oczyszczalnia przyszłości”. Jego łączny budżet to 27 mln zł, a projekt skupia się na nowym spojrzeniu na strumień ścieków komunalnych.– Ścieki komunalne powinny być postrzegane jako zasoby wody do wykorzystania, przy czym pod uwagę musimy brać odzysk energii i surowców wtórnych. Na względzie trzeba mieć również optymalizację kosztów eksploatacji oczyszczalni, innowacje w ramach usuwania mikrozanieczyszczeń oraz efektywne zagospodarowanie osadów ściekowych – mówi prof. Tadeusz Pająk.

Najważniejszy odzysk fosforu

Założeniem przedsięwzięcia jest zapewnienie obiegu zamkniętego biogenów w naturze oraz zapewnienie obiegu zamkniętego wody w przemyśle i infrastrukturze komunalnej miasta. Spalarnia przyszłości musi być efektem odpowiednio przemyślanej, perspektywicznie zaplanowanej polityki państwa w zakresie gospodarki ściekowo – osadowej, opartej na przyjętym programie lub będącej wynikiem odpowiedniego rozporządzenia.Jednym z zasadniczych priorytetów powinien być odzysk fosforu, co będzie wprost narzucać zagospodarowanie komunalnych osadów ściekowych na drodze ich monospalania w „Spalarni Przyszłości” i odzysku fosforu z popiołu.

– Moje wstępne analizy wskazują, że „Spalarnia Przyszłości” powinna mieć nie tylko charakter mono, ale również pełnić rolę instalacji regionalnej, wpisanej w opracowany dla danego regionu projekt typu „smart”, ujmujący inteligentne rozwiązanie potrzeb i usług komunalnych mieszkańców regionu – mówi prof. Pająk. W opinii profesora, „Oczyszczalnia Przyszłości”, a w jej ramach „Spalarnia Przyszłości”, to nie mrzonki, ale realny wymóg rzeczywistości w dobie wdrażania gospodarki obiegu zamkniętego, ochrony klimatu i dbałości o przyszłe pokolenia, w myśl idei zrównoważonego rozwoju. Zapoczątkowany przez Narodowe Centrum Badań i Rozwoju program badawczy jest dobrym wstępem do podjęcia dalszych dynamicznych kroków w tym zakresie.

Zwieńczeniem tegorocznego Kongresu ENVICON była zorganizowana 13 października sesja „Edukacja ekologiczna w procesie inwestycji”. Zaproszeni prelegenci i uczestnicy panelu dyskusyjnego przekonywali o tym, jak ważna dla realizacji inwestycji oraz rozwiązywania konfliktów z mieszkańcami jest działalność edukacyjna. Jednymi z największych wyzwań inwestycyjnych pojawiających się tam, gdzie dochodzi do wejścia z infrastrukturą na tereny, na których nie realizowano ani nie planowano takich projektów, jest opór mieszkańców, a nawet społeczeństwa. Dotyczy to powstawania obiektów elektroenergetycznych, przemysłowych, wydobywczych, a także szpitali, sortowni oraz spalarni odpadów czy też dróg. W ten sposób rodzi się konflikt, który – jeżeli nie zostanie przez inwestora oraz wykonawcę zrozumiany i uwzględniony w ramach mediacji – może skutkować nawet niezrealizowaniem inwestycji. Zatem aby tego uniknąć, niezbędne są szeroko zakrojone działania z zakresu edukacji, komunikacji oraz konsultacji społecznych.

Zjawisko NIMBY

Doktor Karolina Dmochowska-Dudek z Uniwersytetu Łódzkiego skupiła się na zjawisku NIMBY, a więc na postawie osób, które wyrażają sprzeciw wobec lokalizacji w ich najbliższym otoczeniu obiektów niebezpiecznych lub takich, które, wg opinii mieszkańców, przyniosą straty miejscowej ludności. Cechą wyróżniającą syndrom NIMBY spośród różnego rodzaju konfliktów społecznych jest fakt, iż jego przedmiotem są inwestycje, które co prawda budzą negatywne konotacje, ale są równocześnie akceptowalne społecznie, jak choćby sieci elektroenergetyczne, natomiast problem stanowi jedynie ich lokalizacja.Inwestycja obarczona ryzykiem komunikacyjnym Następnie dr hab. Olgierd Annusewicz z Uniwersytetu Warszawskiego wyjaśniał, jak zarządzać ryzykiem komunikacyjnym związanym z inwestycją i zaprezentował elementy strategii komunikacyjnej projektów wrażliwych społecznie i środowiskowo. W swoim wystąpieniu naukowiec omówił model zarządzania ryzykiem, bazujący na analizie przeciwników, analizie problemów, zdefiniowaniu ryzyk komunikacyjnych, a w dalszej kolejności na podjęciu zaradczych działań proaktywnych lub reaktywnych. Taki schemat postępowania wraz z ciągłym monitorowaniem sytuacji prowadzi do zminimalizowania ryzyka wystąpienia konfliktu lub do jego sprawnego wygaszenia.Nie ma odpowiedzialnego biznesu bez myśli o środowiskuKolejnym prelegentem był dr Wojciech Szymalski z Instytutu na rzecz Ekorozwoju, który poruszył kwestię biznesu naprawdę odpowiedzialnego i działań biznesowych, idących w parze z ochroną środowiska. Mówca podkreślił, iż zmieniające się warunki ekonomiczne i oczekiwania społeczne powodują, że w zarządzaniu przedsiębiorstwem, obok aspektów produkcyjnych, finansowych czy marketingowych, muszą być wyznaczane cele w zakresie ochrony środowiska naturalnego.Rozmowa bez konfrontacjiPo doktorze Wojciechu Szymalskim na scenie ponownie pojawił się dr Olgierd Annusewicz, który tym razem uwagę poświęcił sposobom prowadzenia rozmów oraz zyskiwania akceptacji mieszkańców dla prowadzonych inwestycji. Prelegent wyjaśnił, jak przekonywać bez pokonywania, czyli jak rozmawiać z trudnym partnerem, unikając przy tym konfrontacji. Okazuje się bowiem, że konfrontacja czasem przynosi nam zwycięstwo, ale o wiele częściej pozbawia nas szansy na partnerstwo z osobami o odmiennym zdaniu.

Komunikacja i edukacja zawsze w parze

Podczas sesji jako ostatnia głos zabrała dyrektor Działu Edukacji Ekologicznej firmy Abrys, Małgorzata Masłowska-Bandosz, która opowiedziała o narzędziach komunikacji i edukacji mieszkańców w kampanii powiązanych z realizacją inwestycji. Dzięki temu odbiorcy wystąpienia mogli dowiedzieć się więcej, m.in. o roli spotkań z mieszkańcami, a także o współpracy z samorządem i mediami w procesie edukowania lokalnych społeczności.Sesja pod tytułem „Edukacja ekologiczna w procesie inwestycji” została zakończona panelem dyskusyjnym, w którym udział wzięli: dr inż. Anna Stankowska z Instytutu Rozwoju Miast i Regionów, dr hab. Olgierd Annusewicz z Uniwersytetu Warszawskiego, Sławomir Kiszkurno z Portu Czystej Energii, a także Andrzej Piotrowski z Grupy Veolia.

- prawo i finansowanie ochrony środowiska (Europejski Zielony Ład, Krajowy Plan Odbudowy, ustawodawstwo unijne i krajowe w dziedzinie ochrony środowiska, FitFor55),

- gospodarka odpadami (selektywna zbiórka i recykling, rozszerzona odpowiedzialność producenta, bioodpady, unieszkodliwianie odpadów niebezpiecznych, GOZ),

- odzysk energii (modernizacja ciepłowni na rdf, rynek rdf, instalacje termicznego przekształcania odpadów, wodór jako paliwo przyszłości)

- gospodarka wodno-ściekowa (efektywność w wod-kan, poprawa jakości wody pitnej, retencja wód, zmiany klimatu),

- edukacja ekologiczna w procesie inwestycji (zarządzanie ryzykiem komunikacyjnym, jak rozmawiać z trudnym partnerem budując dialog)